Tiêu Cự Là Gì? Chìa Khoá Để Chụp Ảnh “Nghệ” Hơn

Hiểu được độ dài tiêu cự là chìa khóa để hiểu cách máy ảnh của bạn hoạt động. Độ dài tiêu cự của ống kính máy ảnh quyết định bạn có thể lấy nét vào đâu và hình ảnh của bạn sẽ có độ rộng hẹp ra sao. Từ việc chọn đúng ống kính cho đến chụp được những bức ảnh hoàn hảo, hãy đọc tiếp bài viết của TokyoCamera để tìm hiểu thêm về độ dài tiêu cự máy ảnh là gì và cách nó tác động đến nhiếp ảnh cũng như quay phim.

Định nghĩa độ dài tiêu cự là gì?

Tiêu cự là khoảng cách (được đo bằng milimet) giữa điểm hội tụ của ống kính và cảm biến hoặc phim ghi lại hình ảnh. Tiêu cự của ống kính máy ảnh phim hoặc máy ảnh kỹ thuật số của bạn quyết định góc nhìn và độ phóng đại, tức là phần cảnh mà máy ảnh của bạn có thể chụp được. Các số nhỏ hơn có góc nhìn rộng hơn và hiển thị nhiều cảnh hơn, trong khi các số lớn hơn có góc nhìn hẹp hơn và hiển thị ít hơn.

Tác động của độ dài tiêu cự máy ảnh là gì?

Tiêu cự ảnh hưởng đến diện mạo và chất lượng của một bức ảnh theo nhiều cách:

• Trường nhìn: Tiêu cự xác định lượng cảnh được chụp trong một bức ảnh. Ống kính có tiêu cự ngắn hơn được gọi là ống kính góc rộng vì chúng cho phép bạn có trường nhìn rộng hơn trong một bức ảnh. Ống kính có tiêu cự dài được gọi là ống kính tele và có trường nhìn nhỏ hơn.
• Độ sâu trường ảnh: Ống kính có tiêu cự dài có xu hướng có độ sâu trường ảnh nông, nghĩa là chúng có thể lấy nét vào các vật thể nhỏ (thậm chí là các vật thể ở xa) ở khoảng cách cụ thể. Trong khi đó, ống kính có tiêu cự ngắn có độ sâu trường ảnh lớn hơn, cho phép chúng lấy nét nhiều thành phần hơn.
• Phối cảnh: Tiêu cự cũng có thể thay đổi phối cảnh và tỷ lệ của hình ảnh. Ống kính có tiêu cự ngắn hơn “mở rộng” phối cảnh, tạo cảm giác có nhiều không gian hơn giữa các thành phần trong ảnh của bạn. Trong khi đó, ống kính tele có xu hướng xếp chồng các thành phần trong khung hình lại với nhau để “nén” phối cảnh.
• Rung ảnh: Rung ảnh là hiện tượng nhòe và giảm chất lượng ảnh xảy ra do rung khi nhấn nút chụp. Khi sử dụng ống kính có tiêu cự dài và góc nhìn hẹp, ống kính và máy ảnh của bạn nhạy cảm hơn với chuyển động nhỏ nhất. Có thể ngăn ngừa rung ảnh bằng cách sử dụng chân máy.

Phân loại ống kính theo khả năng điều chỉnh tiêu cự

Về cơ bản, bạn sẽ bắt gặp hai dạng ống kính: prime (ống kính 1 tiêu cự, tiêu cự cố định hay được gọi là fix) và zoom (ống kính có khả năng thu phóng).

Ống kính 1 tiêu cự là gì?

Đúng như tên gọi, ống kính prime chỉ có một tiêu cự duy nhất. Ví dụ: Canon RF 35mm f/1.4 L VCM, Sony FE 85mm f/1.4 GM II, FUJIFILM XF 8mm f/3.5 R WR, Sigma 500mm f/5.6 DG DN,…

Ưu điểm chính của ống kính prime hoặc ống kính 1 tiêu cự cố định là kích thước và trọng lượng cũng như khẩu độ tối đa của chúng. Ống kính prime có xu hướng nhỏ gọn và nhẹ hơn ống kính zoom.

Ống kính prime cũng có xu hướng có khẩu độ tối đa lớn hơn (f/1.4 đến f/2). Đây là một lợi thế khi chụp trong điều kiện thiếu sáng vì nó sẽ tăng khả năng cầm máy ảnh bằng tay và đóng băng đối tượng mà không bị rung hoặc nhòe do phơi sáng lâu hơn. Chụp ảnh bằng ống kính prime có khẩu độ lớn cũng có nghĩa là bạn có thể có được độ sâu trường ảnh nông, hữu ích cho ảnh chân dung khi bạn có thể muốn có hậu cảnh mềm mại hoặc mờ hơn (còn gọi là hiệu ứng bokeh).

Ống kính zoom là gì?

Ống kính zoom cho phép bạn thay đổi giữa các tiêu cự nằm trong một khoảng tiêu cự nhất định. Ví dụ: Sigma 10-18mm f/2.8 DC DN, Canon RF 70-200mm f/2.8 L IS USM Z, Sony FE 28-70mm f/2 GM, FUJIFILM XF 18-55mm f/2.8-4 R LM OIS,…

Ưu điểm của ống kính zoom là tính linh hoạt. Chúng lý tưởng khi bạn chụp nhiều chủ thể khác nhau như phong cảnh và chân dung, và bạn chỉ cần một ống kính cho cả hai trường hợp. Sử dụng ống kính zoom cũng giúp giảm số lần bạn cần thay ống kính, giúp tiết kiệm thời gian và hạn chế khả năng bụi bám vào hộp gương của máy ảnh DSLR hoặc trên cảm biến máy ảnh mirrorless.

Độ dài tiêu cự của mắt người so với ống kính máy ảnh

Các nhiếp ảnh gia và nhà quay phim thường mong muốn chụp được “góc nhìn tự nhiên” – góc nhìn tương đương với góc nhìn của mắt người. Tuy nhiên, việc so sánh khá khó khăn, vì võng mạc cong và vì thị lực của con người thường là hai mắt. Mỗi mắt của chúng ta có trường nhìn khoảng 120-200°. Đây là một phạm vi linh hoạt vì chúng ta thường chỉ có thể phát hiện chuyển động ở rìa ngoài của tầm nhìn thay vì tập trung các chi tiết cụ thể. Có một vùng khoảng 130° chồng chéo trong trường nhìn của hai mắt chúng ta, nhưng tầm nhìn trung tâm của chúng ta tương đương với khoảng 40-60°. Người ta thường chấp nhận rằng ống kính 40-50mm cung cấp góc nhìn gần nhất với mắt người, mặc dù trường nhìn không hoàn toàn giống nhau.

Sự khác nhau giữa các loại độ dài tiêu cự ống kính là gì?

• Góc siêu rộng (tiêu cự từ 8mm đến 24mm): Những ống kính rộng nhất trong số này đôi khi được gọi là ống kính mắt cá, có trường nhìn rất rộng. Mặc dù chúng có thể chụp ảnh lên đến 180 độ xung quanh ống kính, nhưng chúng làm biến dạng hình ảnh khá đáng kể, khiến mọi thứ trông gần như bên trong một hình cầu.
• Góc rộng tiêu chuẩn (tiêu cự từ 24mm đến 35mm): Tiêu cự ngắn và góc rộng hơn có thể làm biến dạng hình ảnh. Ngược lại, với ống kính trong dải tiêu cự này, độ biến dạng là tối thiểu và hình ảnh trông tự nhiên hơn. Hầu như mọi thứ đều được lấy nét trừ khi đối tượng của bạn ở rất gần máy ảnh và độ biến dạng không gian ít hơn so với ống kính siêu rộng, nhưng nó vẫn khiến mọi thứ có vẻ xa hơn thực tế.
• Ống kính tiêu chuẩn (tiêu cự 35mm đến 70mm): Những ống kính đa năng này phù hợp với hầu hết mọi thứ, từ chân dung đến phong cảnh. Khoảng tiêu cự này tạo ra hình ảnh gần giống với cách mắt người nhìn thế giới và dễ dàng điều chỉnh độ sâu trường ảnh nông hoặc sâu, tùy thuộc vào khẩu độ.
• Ống kính tele (tiêu cự 70mm đến 300mm trở lên): Những ống kính này lý tưởng để chụp các chủ thể ở xa. Đây là lựa chọn phù hợp để nén chủ thể và hậu cảnh, giúp hậu cảnh trông gần chủ thể hơn nhiều. Ống kính tele thường có độ sâu trường ảnh nông trừ khi mọi thứ bạn chụp đều ở rất xa.

Hệ số crop ảnh hưởng như thế nào đến độ dài tiêu cự?

Hệ số crop là thuật ngữ nhiếp ảnh dùng để chỉ sự khác biệt giữa kích thước cảm biến của máy ảnh và khung film 35mm truyền thống. Hệ số crop ảnh hưởng đến tiêu cự của bạn vì cảm biến “crop” chụp được khung hình hẹp hơn hơn cảm biến “full frame”, khiến ảnh trông có vẻ phóng to hơn. Ví dụ, một số thương hiệu máy ảnh, bao gồm Canon và Nikon, sản xuất máy ảnh DSLR có cảm biến nhỏ hơn 35mm. Máy ảnh DX của Nikon có hệ số cắt xén là 1.5, nghĩa là chúng chỉ bằng 75% kích thước của khung film truyền thống.

Máy ảnh có hệ số crop cao hơn tạo ra trường nhìn hẹp hơn, có thể tạo ấn tượng về tiêu cự dài hơn, ngay cả khi bạn đang sử dụng ống kính có tiêu cự phù hợp với đối tượng của mình. Để tránh chụp ảnh có cảm giác phóng to quá mức, hãy nhân tiêu cự của bất kỳ ống kính nào bạn định sử dụng với hệ số crop của cảm biến máy ảnh, sau đó sử dụng con số kết quả (tiêu cự hiệu dụng hoặc tương đương) để thực hiện bất kỳ điều chỉnh nào cho thiết bị của bạn.

Cách chọn ống kính máy ảnh theo độ dài tiêu cự

Sử dụng ống kính tele để chụp ảnh chân dung cũng khó khăn như cố gắng chụp ảnh các loài chim từ xa, mà chỉ có góc siêu rộng cố định. Hãy đảm bảo bạn hiểu rõ thứ mình đang chụp là gì trước khi bắt đầu và mua ống kính có độ dài tiêu cự mới.

Độ dài tiêu cự tốt nhất cho người mới bắt đầu là gì?

Ống kính 50mm cho đến nay là ống kính khởi đầu phổ biến nhất, vì nó tạo ra sự cân bằng tuyệt vời giữa trường nhìn và độ sâu trường ảnh, và không yêu cầu bất kỳ sự thay đổi nào về tiêu cự để tạo ra hình ảnh sắc nét.

• Lựa chọn cho người dùng Canon: Canon RF 50mm F1.8 STM, Canon RF 50mm f/1.4 L VCM (tiêu cự 35mm nếu bạn sử dụng máy ảnh APS-C)
• Lựa chọn cho người dùng Sony: Sony FE 50mm f/1.4 GM, Sony FE 50mm f/1.8 (tiêu cự 35mm nếu là máy ảnh APS-C).
• Lựa chọn cho người dùng Nikon: Nikon NIKKOR Z 50mm f/1.8 S, Nikon NIKKOR Z 50mm f/1.2 S (tiêu cự 35mm nếu bạn sử dụng máy ảnh định dạng DX).
• Lựa chọn cho người dùng Fujifilm: FUJIFILM XF 33mm f/1.4 R LM WR, FUJIFILM XC 35mm f/2.

Độ dài tiêu cự ống kính tốt nhất cho nhiếp ảnh thể thao là gì?

Ống kính tele zoom cung cấp tiêu cự dài hơn, lý tưởng để chụp các cảnh hành động từ xa. Hãy sẵn sàng chuẩn bị thêm chân máy để tăng cường độ ổn định vì bạn sẽ phải làm quen với những tiêu cự lên đến 300mm hoặc hơn.

• Lựa chọn cho người dùng Canon: Canon RF 100-300mm f/2.8 L IS USM, Canon RF 70-200mm f/2.8 L IS USM Z (tiêu cự cho máy ảnh crop là 55-210mm trở lên).
• Lựa chọn cho người dùng Sony: Sony FE 100-400mm f/4.5-5.6 GM OSS, Sony FE 70-200mm f/2.8 GM OSS II (máy ảnh crop là 70-350mm trở lên).
• Lựa chọn cho người dùng Nikon: Nikon NIKKOR Z 100-400mm f/4.5-5.6 VR S, Nikon NIKKOR Z 70-200mm f/2.8 VR S. (máy ảnh DX là 50-250mm trở lên)
• Lựa chọn cho người dùng Fujifilm: FUJIFILM XF 50-140mm f/2.8 R LM OIS WR, FUJIFILM XF 70-300mm f/4-5.6 R LM OIS WR.

Độ dài tiêu cự máy ảnh tốt nhất để chụp phong cảnh là gì?

Trước khi bắt đầu chuyến phiêu lưu ngoài trời, hãy cân nhắc đến việc mang theo hai ống kính: ống kính góc rộng (hoặc góc cực rộng) cũng như ống kính tiêu chuẩn và một chút telephoto. Với nhiếp ảnh phong cảnh, bạn muốn có sự linh hoạt để chụp cả toàn cảnh và đi vào chi tiết.

• Lựa chọn cho người dùng Canon: Canon RF 14-35mm f/4 L IS USM, Canon RF 24-105mm f/2.8 L IS USM Z.
• Lựa chọn cho người dùng Sony: Sony FE 16-35mm f/2.8 GM II, Sony FE 24-240mm f/3.5-6.3 OSS.
• Lựa chọn cho người dùng Nikon: Nikon NIKKOR Z 14-24mm f/2.8 S, Nikon NIKKOR Z 24-120mm f/4 S.
• Lựa chọn cho người dùng Fujifilm: Fujifilm XF 10-24mm f/4 R OIS WR II, FUJIFILM XF 55-200mm f/3.5-4.8 R LM OIS.

Khoảng tiêu cự dành cho ảnh chân dung là gì?

Ống kính cố định (còn gọi là ống kính chính) có tiêu cự từ 50mm đến 85mm là ống kính chụp ảnh chân dung tuyệt vời. Việc thiếu tùy chọn thu phóng trên ống kính cố định đảm bảo độ rõ nét của hình ảnh khi chụp ảnh chân dung (giảm thiểu mờ nhoè trên khuôn mặt). Bạn cũng có thể sáng tạo với những ống kính góc rộng hoặc hẹp hơn khi đã hiểu rõ về độ sâu trường ảnh và hiệu ứng mà mỗi loại ống kính máy ảnh mang lại.

• Lựa chọn cho người dùng Canon: Canon RF 85mm f/1.2 L USM DS, Canon RF 50mm f/1.2L USM.
• Lựa chọn cho người dùng Sony: Sony FE 85mm f/1.4 GM II, Sony FE 50mm f/1.2 GM.
• Lựa chọn cho người dùng Nikon: Nikon NIKKOR Z 85mm f/1.2 S, Nikon NIKKOR Z MC 50mm f/2.8 Macro.
• Lựa chọn cho người dùng Fujifilm: FUJIFILM XF 56mm f/1.2 R WR, Viltrox 75mm f/1.2 AF (FUJIFILM X).

Tiêu cự để chụp ảnh macro là gì?

Thực chất, các ống kính macro có thể được chế tạo ở nhiều độ dài tiêu cự từ ngắn đến dài khác nhau và bạn có thể tìm mua bất cứ ống kính nào theo góc nhìn yêu thích của bản thân.

Dù vậy, nếu chưa có đầy đủ trang thiết bị như đèn flash, led, chân máy, bạn có thể thử sức với ống kính tele ít nhất 85mm. Đây là lựa chọn an toàn để chụp ảnh macro, có độ phóng đại lớn để chụp được các chi tiết tinh tế từ xa, rất quan trọng nếu bạn có ý định chụp các đối tượng ngoài thiên nhiên vì khoảng cách quá gần có thể khiến chủ thể bỏ chạy hoặc bóng đổ của bạn xuất hiện trong khung hình. Một số ống kính dạng probe có tiêu cự cực ngắn cũng sẽ là lựa chọn phù hợp cho các nhiếp ảnh gia và nhà làm phim chuyên nghiệp.

Tiêu cự ống kính tốt nhất để chụp ảnh kiến ​​trúc là gì?

Ống kính góc rộng đến siêu rộng (từ 35mm trở ra) có trường nhìn tốt để chụp hầu hết, nếu không muốn nói là toàn bộ, một tòa nhà hoặc cảnh quan thành phố. Để giảm thiểu công sức điều chỉnh phối cảnh và biến dạng hình ảnh trong quá trình hậu kỳ, hãy cân nhắc các ống kính có tính năng Shift. Hiện tại, với hệ máy ảnh mirrorless, chỉ có các ống kính Laowa, TTArtisan, 7Artisans và một số hãng sản xuất thứ 3 khác cung cấp ống kính Tilt-Shift chuyên dụng cho chụp ảnh kiến trúc.

Độ dài tiêu cự ống kính tốt nhất để chụp ảnh đường phố

Khác với chụp ảnh chân dung, nhiếp ảnh đường phố được hưởng lợi từ trường nét sâu, góc nhìn kịch tính mà ống kính cố định góc rộng tạo ra. Tuy nhiên, nếu bạn muốn sáng tạo, hãy chọn ống kính zoom tiêu chuẩn và sử dụng tiêu cự để tùy chỉnh kích thước của đối tượng so với phông nền. Về cơ bản, bạn có thể sử dụng bất cứ ống kính nào để chụp ảnh đường phố và thể hiện những góc nhìn độc đáo khác nhau.

Khoảng tiêu cự phù hợp cho nhiếp ảnh du lịch là gì?

Nhiếp ảnh du lịch độc đáo ở chỗ bạn sẽ muốn đi du lịch nhẹ nhàng, nhưng muốn chụp được nhiều chi tiết và khoảnh khắc nhất có thể. Ống kính zoom tiêu chuẩn (từ 24-70mm) cho phép bạn điều chỉnh tiêu cự, mang lại cho bạn đủ sự linh hoạt để chụp được nhiều khung cảnh khác nhau.

• Lựa chọn cho người dùng Canon: Canon RF 28-70mm f/2.8 IS STM, Canon RF 24-105mm f/4L IS USM (tiêu cự tương đương cho máy ảnh APS-C là 16-55mm).
• Lựa chọn cho người dùng Sony: Sony FE 24-70mm f/2.8 GM, Sony FE 24-105mm F4 G OSS (tiêu cự khoảng 16-55mm nếu bạn sử dụng máy ảnh APS-C).
• Lựa chọn cho người dùng Nikon: Nikon NIKKOR Z 24-70mm f/4 S, Nikon NIKKOR Z 28-75mm f/2.8 (tương đương 16-55mm trên máy ảnh DX).
• Lựa chọn cho người dùng Fujifilm: FUJIFILM XF 16-80mm f/4 R OIS WR, Sigma 18-50mm f/2.8 DC DN (Fujifilm X).

Tiêu cự tốt nhất để chụp ảnh động vật hoang dã

Ống kính tele zoom hữu ích trong những tình huống có khả năng nguy hiểm hoặc các tình huống mà bạn muốn chụp cảnh mà không làm ảnh hưởng đến đối tượng. Động vật hoang dã có thể khó lường và ống kính tele có tiêu cự dài giúp đảm bảo bạn có thể giữ đủ khoảng cách giữa mình và động vật hoang dã trong khi vẫn chụp được ảnh. Để có thể sử dụng tốc độ màn trập cao hơn và giảm thiểu mờ nhoè, hãy cân nhắc các ống kính có khẩu độ lớn.

Tổng kết

Trên đây là tổng hợp những kiến thức bạn cần biết về tiêu cự ống kính máy ảnh. Chúc các bạn có được lựa chọn phù hợp với góc nhìn nghệ thuật của bản thân và có những tác phẩm ưng ý nhất. Nếu đang tìm mua ống kính, bạn có thể ghé thăm các chi nhánh của TokyoCamera trên toàn quốc để có mức giá đầy hấp dẫn.